تهیه و تنظیم: اداره میراث فرهنگی کازرون
غار و مجسمه شاپور
در شش کیلومتری شمال شهر بیشابور، در سمت چپ و در ارتفاع ۸۰۰ متری و برسینه کوه شمالی، غار نسبتاً بزرگی وجود دارد که بدلیل وجود مسجمه سنگی شاپور اول ساسانی درون آن به این نام معروف است. دهانه غار هلالی شکل بوده و حدود ۳۰ متر عرض و ۲۰ متر ارتفاع دارد. در ابتدای غار، مجسمه عظیم شاپور اول، به ارتفاع ۷ متر و عرض شانه ۲ متر و وزن۳۰ تن وجود دارد.
نقش برجسته پیروزی شاپور اول بر امیراتوری روم
این سنگنگاره با ۱۱ متر طول و ۴٫۲۰ متر ارتفاع، در کرانه سمت راست رودخانه در بیشاپور قرار دارد. گوردیان سوم در زیر اسب شاپور به چشم میخورد. در اینجا هنرمند سنگتراش دستهای گوردیان را به صورتی طبیعی آکنده از بدبختی به نمایش گذاشتهاست.[۱۹] در این سنگنگاره، فیلیپ عرب به زانو درآمده، ملتمسانهتر دیده میشود و والرین، دست در دست ایستاده کنار شاپور (که به احتمال زیاد در اسارت ساسانیان درگذشت) تعجبآور است. زیرا در این سنگنگاره فیلیپ عرب به پرداخت باج تحمیل شده به حالت زانوزده نقش بسته ولی والرین که به اسارت درآمده ایستادهاست، که احتمالاً شاپور از به نقش بستن والرین به حالت زانوزده خودداری کردهاست.[۲۰] ولیعهد هرمزد اردشیر و شاپور بیدخش نایبالسلطنه شاپور در کنار هم قرار دارند و بیدخش در حالی که دست چپ خود را بر شمشیر دارد با دست راست خود حلقه پیروزی را به شاپور تقدیم میکند.
مجموعه تاریخی بیشاپور
شهر بیشاپور
در فاصله ۲۳ کیلومتری غرب شهر کازرون در حاشیه رودخانه شاپور، شهر باستانی بیشاپور مربوط به دوره ساسانی قراردارد. این شهر به دستور شاپور اول ساسانی، دومین پادشاه سلسه ساسانیان ساخته شده و تاریخ ساخت آن بر اساس کتبیه پهلوی ستونهای یاد بود مربوط به سال ۲۶۲ میلادی است . این شهر تاریخی با وسعتی نزدیک به ۲۰۰ هکتار، شامل سه بخش می باشد. بخش نخست یا اصلی که توسط یک حصار و دیوار سنگی محصور بوده و بناهای حکومتی و مذهبی همچون تالار تشریفات، کاخ والرین، ایوان و حیاط موازییک و معبد آناهیتا را شامل می شود. بخش دوم که قسمت حفاظتی و نگهبانی شهر بوده، شامل قلعه ایی بنام قلعه دختر می باشد که در طرف شمال شهر بر سینه کوه شاپور قرار گرفته است. بخش سوم شامل بناهایی چون مدرسه اسلامی دوره آل بویه مسجد جامع و حمام های بیشاپور و بنای یادبود یا ستونهای یادبود است.
امامزاده سید حسین بن امیر بن ابراهیم بن زین العابدین معروف به امامزاده سید حسین، نتیجه علی بن حسین است که آرامگاهش در بخش مرکزی کازرون قرار گرفتهاست.
چشمه سرآب اردشیر یکی از سرآبهای تاریخی شهرستان کازرون است که در کنار امامزاده سید حسین در ۲۴ کیلومتری کازرون و در فاصله ۲ کیلومتری شهر تاریخی بیشاپور واقع شده است. این چشمه در روزگار باستان در مسیر جاده شاهی قرار داشته است. چشمه مذکور نیز یکی از منابع تأمین آب آشامیدنی و کشاورزی مردم منطقه محسوب میشود.
روستای دوان از کهنترین دهکدههای ایران بوده که در جنوب غرب استان فارس و در ۹ کیلومتری شمال کازرون واقع شدهاست؛ و در دامنهٔ کوهی از رشته کوههای زاگرس به نام «کوه دوان» قرار دارد.
امینالدین بلیانی کازرونی از عارفان و مشایخ تصوف ناحیه فارس در سده هفتم و هشتم قمری است. وی در سال ۶۶۸ هجری قمری به دنیا آمد، پدر و اجداد پدری او همه از علماء مشایخ و عارفان زمان خود بودند. وی در سن ۷۷ سالگی و در سال ۷۵۴ ه.ق در خانقاه خویش درگذشت. نسب شیخ امین الدین، به ابوعلی دقّاق میرسد
بقعه شیخ امین الدین یا خانقاه علیا در شمالیترین قسمت شهر فعلی کازرون واقع شدهاست. مصالح بکار رفته و نوع معماری این بنا شباهت زیادی به معبد آناهیتای بیشاپور دارد. مرمت ضلع جنوبی، سفیدکاری، برچیدن فضاهای الحاقی از جمله اقداماتی است که بر روی بقعه در دست انجام است.
موزه مردم شناسی کازرون دارای 200 قلم شئ مختلف در زمینه مردم شناسی است که هر کدام به نوبه خود معرف فرهنگ مردم این شهرستان است.
سرو کلانی
نام درختی کهنسال در روستای کلانی در ۲۸ کیلومتری شرق کازرون و در جنگل کلانی است. این سرو با شماره ۴۱۸ در فهرست میراث ملی طبیعی کشور ثبت شده است. ارتفاع سرو کلانی حدود ۵۵ متر است. قدمت این سرو به حدود ۲۰۰۰ سال پیش میرسد.